Nin xubintiisa taranka iska gooyay isagoo qarwaayo

 

Nin u dhashay dalka Ghana ayaa ku soo toosay dhacdo naxdin hel, ka dib markii uu iska gooyay xubintiisa taranka iyo xiniinyaha isaga oo hurda.

Kofi Atta oo 47-jir ah ayaa ku gam'ay/hurday kursigiisa 12-kii Agoosto, wuxuuna bilaabay inuu ku riyoodo inuu gowraco neef ari ah. Waxa uu soo toosay dareemaya xanuun fiiqan awgiis, wuuna ka naxay markii uu ogaaday in uu gacanta ku haysto mindi.

Inta uu  jahawareeray ayuu kursigii halmar ka booday – waana markii uu gartay in xubintiisa taranka iska gooyay waxa uuna dareemay xanuun daran. 

Waxa uu u yeedhay deriskiisii ​​si ay u caawiyaan, dariskiisuna waxa ay u yeedheen xaaskiisa oo wakhtigaas guriga u soo socotay. Waxay timid guriga si ay u aragto ninkeeda " waxayna isha ku dhufatay ninkeeda oo ku fadhiya dheri dhiig ka buuxo, gacantana ku haysto xubintiisa taranka,"

                                     

Atta ayaa loola cararay cisbitaalka, halkaasoo ay ku siiyeen daweyn. Nasiib wanaag, dhaawacyada looma maleyneynin inay khatar ku yihiin noloshiisa, inkastoo uu u baahan doono qaliin.

Muxuu salka ku hayaa qilaafka ka dhex qarxay Abiy Axmed iyo Muuse Biixi:

 

\

Bilowgii sanadkan 2024'ka waxaa Muuse Biixi iyo Abiy Axmed ay warbaahinta la wadaageen wax ay ku sheegeen is afgarad Itoobiya u ogolaanaya inay qaadato qayb kamid ah biyaha badda Soomaaliya halka Somaliland ay shirkadda Itoobiyan Airland ka heleyso 5% saami ah.

Arintaasi shacabka Soomaaliyeed ayaa gaashaanka u daruuray dowladda Federalka Soomaaliyana go'aamo cad cad bay ka qaadatay.

Hadaba muxuu salka ku hayaa qilaafka soo kala dhexgalay Abiy Axmed iyo Muuse Biixi?

Dowladda Itoobiya oo dooneysay inay fuliso heshiiskii is afgaradka ahaa waxa ay wafdi soo qiimeeya udirtay  magaalada Hargeysa, dowladda federalka Soomaaliya ayaa is hortaagtay oo celisay diyaaraddii siday wafdigaas ee rabtay inay cago dhigato magaalada Hargeysa balse Jigjiga ayaa lagu dajiyay diyaaraddii halkaas ayay socdaal dhanka dhulka ahi kaga soo ambabaxeen iyagoo yimid Hargeysa.

Muddo lagu qiyaasay todobo bari ayaa wada hadalo aad u xasaasi u ah  waxaa magaalada Hargeysa uga socdeen  madaxda ugu sareysa Somaliland oo uu hogaaminayay Mw Muuse Biixi iyo  Jeneral Nuux Taani iyo dhanka Itoobiya uu hogaaminayay Tamesken Turneh oo ahaa taliye sirdoonka Itoobiya.

Wafdigii Itoobiya ka socday waxa ay shaaciyeen inay u baahanyihiin inay sahmiyaan goobaha ay la wareegayaan waxaana ay dalbadeena in lageeyo magaalooyinka Lughaye & Saylac laakiin Somaliland waa ay diiday waxa ay tiri maya macquul maahan waqtigaan oo dalkayaga sas iyi buuq kajiro inaad booqataan gobahaas.

Somaliland oo shuruud ku xirtay wafdiga in lageeyo goobihii lagu balan sanaa iyago ka dalbaday wasaaradda arimaha dibadda Itoobiya inay ku dhawaaqdo inay aqoonsaneyso Somaaliland arintaa Itoobiya waa ay diiday waxayna ku xirtay marka hore Itoobiya  in lagu wareejiyo goobihii lagu balamay kadib ayay dowladda Itoobiya aqoonsaneysaa Somaliland. 

Somaliland oo u muuqata inay garatay dhagarta Itoobiya maleegeyso markale ayay diiday dalabkii Itoobiya kuna xirtay shuruud ah AQOONSIGA hala hormariyo halkaas ayaa qilaaf bug ka yiri.

Ismari waa kadib wafdigii Itoobiya waa ay noqdeen shirkiina waa lagu kala tagay.

Maalmo kadib raiisul wasaaraha Itoobiya Abiy Axmed ayaa albaabada isugu dhuftay shirkadda Dahabshiil xaruumaheeda Itoobiya.

Arintaan ayaa u muuqata mid Abiy Axmed oo culeeys kusaaray Muuse Biixi inuu soo dabco oo uu heshiiska fuliyo.

Tuug South Afrikan ah iyo hooyo Soomaaliyeed

 Tuug udhashay K.Afrika ayaa iskudayay inuu xoog uga qaato taleefan ay wadatay hooyo Soomaaliyeed iyo sida ay ooga falcelisay oo layaab noqotay?

Halkan ka daawo muuqaalka👇

Jabhada Fano ee Amxaarada oo aad ugu soo dhawaatay Addis Ababa

                Jabhadda Amxaadara "Fano" oo 93km ujira 

                              magaalada Adis Ababa

In mudda ahba gobolka Amxaarada waxaa ka socday dagaalo udhexeeya dowladda federal Itoobiya iyo dagaalamayaasha jabhadda Amxaarada ee Fano.

Dagaaladan ayaa looga itaal roonaaday ciidamada dowladda federalka Itoobiya.

Sida ay ku warameyso warbaahinta gudaha Itoobiya oo soo xiganeysa xubno kamid ah jabhadda Amxaarada, ciidama jabhadda Amxaarada ayaa kaabiga ku heysa magaalada madaxda Itoobiya Addis Ababa. waxaa la arkayay ciidamada jabhadda Amxaarada oo isku gadaamiyay xerada ciidamada millitariga Itoobiya ee deeganka Ensaro Shewa, magaaladan ayaa 93km u jirta magaalada Addis Ababa. 

https://www.bandhigga24.com/2024/01/xasan-sheekh-ayaa-lagu-wadaa-inuu-la.html

Qowmiyadda Amxaarada oo ah  qowmiyadda labaad ee ugu tirada badan dalka Itoobiya ayaa gabi ahaan kasoo horjeeystay nidaamka iyo dowladda uu raiisul wasaaraha ka yahay Abiy Axmed, waxayna wacad kumareen inay xilka ka tuurayaan Abiy Axmed.

Xasan Sheekh ayaa lagu wadaa inuu la kulmo raiisul wasaaraha Itoobiya Abiy Ahmed.

 

Dowladda Talyaaniga a yaa marti galineysa shir madaxeed ay isugu keeneyso madax badan oo qaaradda Afrika ah.

Inta la ogyahay 15 madaxweyne iyo 7 raiisul wasaare ayaa aqbalay shirkaas.

Madaxda ka qeyb galeeysa shirkaas waxa kamid ah Mw Soomaaliya Xasan Sheekh, Mw Eritrea iyo Raiisul wasaaraha Itoobiya.

Wararka waxa ay sheegayaan in ujeeda shirka tahay in dowladda Talyaaniga ay kala hadasho dalalkaas qorshaha 'Mattei" kaa oo lagu macneeyo inuu leeyahay qodobo ay kamid yihiin: horumarinta iskaashiga dhaqaalaha, dhoofinta iyo maalgashiga, caafimaadka, waxbarashada iyo beeraha.

Wararka ayaa sheegay in Talyaanigu wado qorshe uu ku xallinayo mushkiladda kasoo cusboonaatay geeska afrika, waxana uuna  rabaaTalyaanigu inuu isu keeno labada masuul ugu sareeyso dalalka Soomaaliya iyo Itoobiya.

Saddex sheey oo laga maarmaan u ah farxadda noolashaada"

Fikrad ahaan marka laga hadlayo farxadda waa mowduuc ballaaran aadna u kala duwan. laakiin cilmi-baarista nafsiga ah iyo falsafada ayaa inta badan iftiimiya dhowr waxyaalood oo muhiim ah oo inta badan ku xiran farxad iyo fiyoownaan. Iyadoo aysan jirin qaacido caalami ah, afartan arrimood ee soo socda ayaa inta badan loo aqoonsan yahay inay yihiin qaybo lama huraan ah: 

1) Xiriirka Bulsho:

Bini'aadamku waa makhluuq asal ahaan ilaahay u abuuray qaab bulsheed ah iyo in la yeesho xiriir adag oo midba kan kale taageero u muujiyo. Tusaale waxa kamid ah saaxiibtinimada, curaarta qoyska, xidhiidhada jacaylka, iyo isdhexgalka bulshada oo ballaadhan.

Xidhiidhada wanaagsani waxay bixiyaan taageero shucuureed, waxay yareeyaan dareenka kalinimada, waxayna kordhiyaan dareenka lahaanshaha iyo ujeedada.

2) Jir iyo maskax fayoow:

Caafimaadka jirku wuxuu saameyn toos ah ku leeyahay awoodda uu qofku ku raaxaysanayo nolosha. Jimicsi joogto ah, cunto nafaqo leh, hurdo kugu filan, iyo baadhitaano caafimaad oo joogto ah ayaa lama huraan u ah ilaalinta caafimaadka jidhka.

Caafimaadka dhimirku sidoo kale waa muhiim. Maareynta walbahaarka, ku celcelinta miyir-qabka, raadinta caawimaadda arrimaha caafimaadka dhimirka, iyo ka qayb qaadashada waxqabadyada kor u qaadaya fayoobida nafsaaniga ah ayaa muhiim u ah farxadda.

3)      Xasilooni maaliyadeed iyo Isku filnaansho:

    Inkastoo oo lacagta lafteedu aanay la mid ahayn
farxadda, badbaadada maaliyadeed waxay yaraynaysaa diiqada iyo welwelka la
xidhiidha baahiyaha badbaadada aasaasiga ah (sida cuntada, hoyga, iyo daryeelka
caafimaadka).
Xasiloonida maaliyadeed waxa ay ogolaataa
heer xoriyad ah oo lagu raadinayo danaha, maalgelinta khibradaha, iyo bixinta
shabakada badbaadada dhacdooyinka nolosha lama filaanka ah.

 Lobo qaab oo aad ku maareyn karto daqligaaga xilliyada sicir bararka.

Sicir-baraka waa siyaado ku timaado qiimaha la iibiyo maciishada islmarkaana ay hoos udhacdo lacagta, taas oo saameyn nolosha ku yeelata dadka. Sidaa darteed xilliyada sicirbararka waxaa laga maarmaan ah inaad la timaad maareyn maaliyadeed.

Hadabada waxaa jira qaabab badan oo lagu maareeyo mushaarkaaga xilliyada adag ama sicir bararka jiro. maxay yihiin labada siyaabood ugu muhiimsan ee lagu maareyn karo daqlligaaga xilliyada sicir bararka

                                   1) Inaad  keyd dhaqaale yeelato.

        

Inaad leedahay kayd waa arin aad ugu wanaagsan qofka marka ay timaado xilliyada adag sida sicir bararka. 

Qofna kayd ma sameeyn karo isaga oo aan maareyn daqligiisa. Sida ugu wanaagsan loo maareyo daqliga ayaa ah joojinta kharashaadka aan daruuriga ahayn, marka aad joojiso taa waxay keeneysaa inaad yeelato keyd

                              

                                         2) Xakameynta Deymaha

Deynta waxaa keena waxyaabo aad badan oo aan la soo koobi karin waxaa kamid ah sarackac ku yamaado maciishada, inaad leedahay caruur, daqliga kusoo galo oo yar iyo inaad si qaldan u maareyso daqligaaga.

Qaabka ugu wanaagsan aad ku xakameyn karto deynta :-

a) Inaad leedahay qorsh miisaaniyad bille ah (Budget), qor kharashka kaa baxa si bille ah, xaqiiji kharashka  inuu kaaga baxay meeshii loogu talo galay.

b) Yaree kharashka kaabaxa ilaa xad, had iyo jeer waxa aad ka maaranto jooji 

c) Raadi fursado daqligaaga kordiya

Boqor Buurmadow " Dambiga ugu weyn beesha Isaaq baa iska leh oo HAWIYE soodhaweystay.

 

Boqor Cismaan Buurmadow ayaa shaaciyay dambi weyn inay gashay beesha Isaaq  maadaama aan soodhaweysanay oo aan wax walba gacanta u galinay  beesha Hawiye anagoo iska fogeenay oo colaadinay Daarood.

Boqor Buurmadow ayaa tibaaxay in Xasan Sheekh ku ciyaaray dowladnimadii Soomaaliya.

Boqorka ayaa sidookale sheegay " Xasan Sheekh waxa uu doonayo inay tahay dowlad reerkiisa tahay, caasimad reerkiisa tahay ummadda kalena marti katahay.

Maxay tahay sababta uu soo islaamay fanaanka Grand P?

 

Fanaanka Grand P oo si cad u shaaciyay inuu Islaamay, waa ninkii looga bartay muuqaalada aan wanaagsaneen ee anshax darada ah.

Grand P waxaa la leeyahay mar qura ayuu garwaaqsaday inuu joojiyo xumaan dhexda uga jiro kadibna waxa uu qaatay goaan aad u wanaagsan   oo farxad leh taasoo ah inuu soo galay diinta Islaamk. 

Markii uu diinta Islaamka qaatay isla markiiba waxa uu tagay 'Xaramka'.

intaa kadib Grand P ayaa shaaciyay  sababta uu u islaamay  waxa uu yiri '' waxaan aad ugu faraxsanahay inaan qaatay diinta Islaamka islamarkaana aan kasoo baxay nolashii qiyaaliga iyo fuxshig isugu jirtay.

Grand P ayaa ka codsaday taageerayaashiisa in aysan sii daawanin isla markaana aysan faafin  xumaantii uu ku jiray.